ظروف کریستال از کاربردی‌ترین ظروف در زندگی افراد است و بسیاری از افراد در خانه خود به‌ صورت مداوم از این ظروف استفاده می‌کنند. این ظروف در سرو و نگهداری مواد غذایی کاربرد دارند و از آن‌ها در دکوراسیون نیز استفاده می‌شود. یکی از جذاب‌ترین نکات درباره این ظروف، مراحل ساخت آن‌ها است. شیشه‌گری یکی از قدیمی‌ترین صنایع در ایران است و قدمت آن به دوره هخامنشیان یا حتی قبل‌تر باز می‌گردد، به همین خاطر آشنایی با مراحل ساخت ظروف کریستال و شیشه‌ای می‌تواند برای هر فردی جذاب باشد. در ادامه با مراحل ساخت ظروف کریستال و شیشه‌ای آشنا می‌شویم.

برای ساخت و تولید یک ظرف کریستال و یا شیشه‌ای، باید مراحل خاصی طی شود.

1- مرحله اول تهیه مواد اولیه است. برای ساخت ظروف شیشه‌ای از ماده اولیه سیلیس استفاده می‌شود اما باید اشاره داشت که برای افزایش استحکام، کیفیت و شفافیت این ظروف باید مواد دیگری را نیز به سیلیس اضافه کرد. از جمله این مواد می‌توان به اکسید منیزیم یا اکسید آلومینیوم اشاره کرد. همچنین از سدیم کربنات و اکسید کلسیم برای کاهش دمای ذوب خمیر شیشه استفاده می‌شود؛ چرا که با کاهش دمای ذوب، هزینه تولید ظروف شیشه‌ای کاهش پیدا می‌کند.

2- مواد اولیه را وارد کوره کرده و آنها شروع به ذوب شدن خواهند کرد. ذوب خمیر یکی از مهم‌ترین مراحل ساخت ظروف شیشه‌ای به‌شمار می‌آید. این مواد یا به اصطلاح بار اولیه، تحت دمای 600 الی 900 درجه سانتی‌گراد داخل کوره یا رطوبت اولیه خود را از دست می دهند، یا واکنش هایی بین مواد سازنده اتفاق افتاده و آنها تجزیه می شوند، یا به وسیله حل شدن مواد جامد و به وجود آمدن یک همگن مذاب، یا از طریق خارج شدن حباب های حبس شده در ذرات اولیه مواد و… ذوب شده و به حالت مایع در خواهند آمد.

3- در این مرحله باید حباب هوا از داخل مواد مذاب به صورت حباب های ریز و درشت، خارج شود و هر چقدر هم دما افزایش پیدا کند این خروج حباب، سرعت بیشتری پیدا خواهد کرد. موادی که باعث خروج هوا و تصفیه آنها خواهند شد عبارتند از: کلرور سدیم، سولفیت سدیم و ارسنیک اکسید. این مواد شیمیایی کمک می‌کنند تا هیچ گونه حبابی در خمیر ظروف شیشه‌ای باقی نماند.

4- در مرحله چهارم مبادرت به هموژنه کردن مواد مذاب خواهد شد. هموژنه کردن یعنی تمام ترکیب سازنده بلور به شکل سراسری و یکسان باشد؛ در غیر این‌صورت ظروف تولیدی مقاومت کمتر و شکل بدی خواهند داشت.

مراحل تولید بلور را می توان به 3 شکل به انجام رساند:

• روش فوتی(سنتی)
• فوتی-قالبی(نیمه اتوماتیک)
• روش پِرِسی(تمام اتوماتیک)

هر یک از این روش‌ها نیازمند تجهیزات خاص و مهارت بالا هستند. هرچند باید اشاره داشت که برخی روش‌های ساخت ظروف شیشه‌ای مانند روش فوتی به مهارت بسیار بیشتری نیاز دارند.

روش فوتی:

یکی از جذاب‌ترین و دشوارترین روش‌های ساخت ظروف شیشه‌ای و کریستال، ساخت شیشه با روش فوتی است. در این روش استادکار شیشه‌گر با استفاده از میله دم، در خمیر مذاب و داغ شیشه دمیده و آن را شکل می‌دهد. این روش مهارت بسیار زیادی نیاز دارد و شیشه‌گران باید تجربه بالایی داشته باشند تا بتوانند با استفاده از این روش انواع ظروف شیشه‌ای و کریستال را تولید کنند.

روش فوتی-قالبی:

در میان انواع روش‌های ساخت ظروف شیشه‌ای و کریستال، روش فوتی-قالبی محبوبیت زیادی دارد. چرا که با استفاده از این روش می‌توان علاوه‌بر استفاده از میله دم، از قالب نیز برای شکل‌دهی به ظروف شیشه‌ای استفاده کرد. ساخت ظروف شیشه‌ای با روش فوتی-قالبی مهارت کم‌تری نیازی دارد و افراد می‌توانند با این روش، با سرعت زیادی انواع ظروف شیشه‌ای را تولید کنند.

روش پِرِسی:

در کارگاه‌های مدرن شیشه‌گری که روزانه تعداد زیادی ظروف شیشه‌ای و کریستال تولید می‌کنند، عموماً از روش پرسی برای ساخت این ظروف استفاده می‌شود. این روش سرعت و دقت بسیار بالایی دارد و با استفاده از آن می‌توان تعداد زیادی ظروف شیشه‌ای و کریستال در کارگاه تولید کرد. در این روش خمیر مذاب شیشه در قالب قرار می‌گیرد و دستگاه با سرعت و شدت زیاد، خمیر را در قالب پرس می‌کند تا فرم آن را بگیرد. برای ساخت ظروف شیشه‌ای با این روش، به مهارت خاصی نیاز نیست و هر فردی می‌تواند با رعایت برخی نکات، با استفاده از این روش ظروف شیشه‌ای مورد نظر خود را تولید کند.